Hacettepe Üniversitesi Fizik Mühendisliği

Fizik Mühendisliği Nedir ?

Fizik evrenin oluşumunu ve işleyişini düzenleyen yasaları araştıran ve bu yasaların uygulanmasını sağlayan temel bilimdir. Bu özelliği nedeniyle fizik, bilimin tarihsel doğal gelişim sürecinde önce inşaat, makine, elektrik gibi klasik mühendislik alanlarının, sonra da jeoloji, maden, elektronik, bilgisayar, kimya, gıda, çevre gibi akla gelebilecek tüm güncel mühendislik alanlarının doğuşunu ve gelişimini sağlamıştır. Bunun yanında fizik, gelecekte yeni mühendislik alanları oluşturacak biçimde gelişen üstüniletkenlik, fotonik, biyofizik gibi alanlara da öncülük etmektedir. Bu çerçeveden bakıldığında, fizik biliminin bugüne kadar ortaya çıkan ve bundan sonra da ortaya çıkacak olan tüm mühendislik alanlarını oluşturup geliştirme gibi bir yetkinliğinin olduğu görülebilir. Araştırmayla ulaştığı evrensel yasaları, ölçülebilen nicelikler aracılığı ile uygulamaya aktarma özelliğine sahip olması nedeniyle uygulamalı fizik de bir mühendislik alanıdır. Dünyadaki pek çok üniversitede yer alan uygulamalı fizik ya da fizik mühendisliği bölümleri, mühendislik amaçlı eğitim-öğretim programları ve araştırmaları ile yukarda belirtilen doğrultuda etkinliklerini sürdürmektedirler. Bugün günlük yaşantımıza girmiş olan transistörler, laserler,bilgisayarlar, radarlar, uçaklar, teleskoplar, uydular gibi pek çok gelişmiş teknoloji ürünü, başka bilim ve mühendislik dallarından katkılar olsa da, büyük ölçüde fizikçilerin ve fizik mühendislerinin eseridir. Yukardaki gerçeklerin ışığında Türkiye’deki dört üniversitede (Hacettepe, Ankara, İstanbul Teknik, Gaziantep) fizik mühendisliği bölümleri kurularak mühendislik amaçlı eğitim/öğretim programları yürürlüğe konulmuştur.

Tarihçe

Hacettepe Üniversitesi Fizik Mühendisliği Bölümü’nün temeli, çoğunluğu aynı dönem mezunu olan bir grup fizikçinin, Prof. Dr. Numan Zengin önderliğinde Hacettepe Fizik Enstitüsü’nde toplanmalarına dayanır.

Hacettepe Üniversitesi’nde, Fizik Enstitüsü adıyla oluşan yapı içinde, 1968-1969 , öğretim yılından başlayarak birbirinden tümüyle ayrı iki eğitim-öğretim programı uygulamaya konulmuştur. Bunlardan biri “fizik yüksek mühendisliği” programıdır. Bilinen tüm mühendislik alanlarının doğuşuna ve gelişimine temel oluşturan fizik biliminin, bir yandan yeni mühendislik alanları oluşturma, bir yandan da var olan mühendislik alanlarına yeni açılımlar kazandırma gibi bir işlevinin olduğu gerçeğinden yola çıkan kurucular, deneysel çalışmalar ve uygulamalara ağırlık veren bir eğitim-öğretim programı oluşturarak, daha önce Ankara Üniversitesi Fen Fakültesi’nde uygulamaya konulmuş olan Fizik Mühendisliği eğitimini 1960’lı yılların sonundaki güncel koşullarda Hacettepe Üniversitesi Fizik Enstitüsü içinde de başlatmışlardır.

Bu olay, 60’lı yıllardan günümüze kadar geçen sürede, ülkemizde “fizik mühendisliği” kavramının yerleşmesinde ve ekonomik yaşamda yerini almasında önemli bir işlev yapmıştır.

Hacettepe Üniversitesi Fizik Enstitüsü içinde uygulamaya konulan ikinci eğitim-öğretim programı, akademik kadrolar yetiştirmeyi amaçlayan “Fizik Yüksek Lisans” programıdır. Buprogramın başarısı, bugün başta Hacettepe Üniversitesi Fizik Mühendisliği Bölümü’nde olmak üzere, ülkemizin çeşitli yüksek öğretim kurumlarında görev yapmakta olan öğretim elemanlarının akademik çalışmalarıyla kanıtlanmıştır.

1967 yılında kurulan Hacettepe Üniversitesi’nin Fen ve Sosyal Bilimler Fakültesi içinde yer alması öngörülen Fizik Enstitüsü, bu fakültenin ikiye bölünmesiyle önce Hacettepe Üniversitesi Fen ve Mühendislik Fakültesi’ne, sonra da bu fakültenin yeniden bölünmesiyle Hacettepe Üniversitesi Mühendislik Fakültesi’ne bağlanmıştır.

Hacettepe Üniversitesi Mezuniyet Sonrası Eğitimi Fakültesi (MESEF)’nin kurulmasıyla, Hacettepe Üniversitesi Fizik Enstitüsü’nce yürütülen Fizik Yüksek Lisans programı zamanla işlevini yitirmiş ve lisansüstü fizik programları, “fizikte bilim uzmanlığı” ve “fizikte doktora” adları altında MESEF içinde yürütülmeye başlanmıştır.

1982 yılında yürürlüğe giren YÖK yasası çerçevesinde yapılan yeni düzenlemede de yukarıda özetlenen temel yapılaşmasını koruyan oluşum, bugün Hacettepe Üniversitesi Mühendislik Fakültesi içinde 6 anabilim dalı içeren Fizik Mühendisliği Bölümü adıyla etkinliklerini sürdürmektedir. Bölüm, lisans düzeyinde Fizik Mühendisliği eğitim/öğretim programıyla, Hacettepe Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü içinde lisansüstü düzeyde Fizik Yüksek Mühendisliği, Fizik Yüksek Lisans (Fizikte Bilim Uzmanlığı) ve Fizikte Doktora programlarını yürütmektedir.

Yurtdışında deneysel fizik (Atom ve Molekül Fiziği, Nükleer Fizik, Katı Hal Fiziği, X-ışınları kristalografisi gibi) alanında doktoralarını tamamlayan genç bilim insanlarının 1969-1970 yıllarında Hacettepe Fizik Enstitüsü’nde toplanmaları ve Enstitü’ye sağlanan parasal ve 1974 yılında Beytepe yerleşkesine taşınılmasıyla oluşan konumsal olanaklarla doktora çalışmalarını yaptıkları laboratuvarların benzerlerini kurmaları sonucunda ülkemizde deneysel fizik alanında bir atılım gerçekleşmiş ve Hacettepe Üniversitesi Fizik Mühendisliği Bölümü bu atılımın öncüsü olmuştur.

Üstlendiği bu görevle Bölüm, bir yandan yüksek lisans ve doktora çalışmaları çerçevesinde bilimsel araştırmalarını planlayıp yürütürken, bir yandan da deneysel ve uygulamalı fizik alanında toplumun gereksinimleri doğrultusunda önemli ekonomik etkinliklerde bulunan fizik mühendislerini yetiştirmiştir.

Hacettepe Üniversitesi Fizik Mühendisliği Bölümü’nün üstlendiği bir başka görev de, Kayseri Erciyes, Sivas Cumhuriyet, Eskişehir Anadolu, Samsun Ondokuz Mayıs Üniversitelerinin fizik bölümlerinin kuruluş aşamasında çekirdek öğretim elemanı kadrolarının yetiştirilmesini ve oluşturulmasını sağlamak olmuştur.

Hacettepe Üniversitesi Fizik Mühendisliği Bölümü’nün yetiştirdiği Fizik Mühendisleri bilgileri ve deneysel becerileri ile ülkemizin çeşitli kuruluşlarınca aranan kişiler konumundadır. Öte yandan yüksek lisans ve doktora çalışmaları için yurtdışına giden mezunlarımız gösterdikleri üstün başarılar sonucunda yurt içinde ve yurt dışında önemli araştırıcı kadrolarında yer almışlardır.

Bölümün bugüne kadar yetiştirdiği 1100’ün üzerindeki Bilim Uzmanı/Fizik Mühendisi, 200’ün üzerindeki yüksek lisansiyeri ve 80 doktorantı aldıkları eğitimin kendilerine kazandırdığı donanımın bilincinde olarak, sahip oldukları diplomanın gururuyla hizmet vermektedirler.

Hacettepe Üniversitesi Fizik Mühendisliği Bölümü kuruluş aşamasında, üstlendiği görevin ve geleceğe yönelik hedefleri ile gelişim yönünün doğru tanımlanmış olması nedeniyle, yeryüzündeki bilimsel ve teknolojik gelişme doğrultusunda etkinliklerini sürdürmektedir.

Eğitim Süreci

Uzun yılların deneyimi sonucunda bugünkü biçimini alan ve sekiz yarıyıla yayılan eğitim-öğretim programımızda, derslerin en az üçte birinin ingilizce olarak verilmesi ve ders kitaplarının nerede ise tamamının ingilizce olması nedeniyle, öğrencilerin ingilizceyi iyi öğrenmeleri gerekmektedir.

Eğitim Dili

Bölümümüze kayıt yaptıran öğrenciler, bir yıllık yabancı dil (İngilizce) hazırlık eğitimi üzerine, dört yıllık bir Fizik Lisans eğitiminde başarılı olurlarsa Fizik Mühendisi diploması alırlar.

Eğitim-öğretim programımızda derslerin en az üçte biri ingilizce olarak verilmektedir.

Fizik Mühendisi diploması almış kişilerde, uygulamalı araştırmada, geliştirmede ve teknoloji üretiminde katkısı olacak düzeyde temel fizik, elektronik ve bilgisayar bilgisi yanında, geniş laboratuar deneyimi ve belli ölçüde mühendislik kültürünün de olmasına özen gösterilmektedir.

Ana Bilim Dalları

Atom ve Molekül Fiziği
Katı Hal Fiziği
Yüksek Enerji ve Plazma Fiziği
Matematiksel Fizik
Genel Fizik
Nükleer Fizik

Laboratuvarlar

Magnetik Rezonans Araş. Lab.
Nükleer Fizik Araş. Lab.
Alçak Sıcaklıklar Fiziği Araş. Lab.
X-Işınları Araş. Lab.
İnce Film Araş. Lab.
İleri Malzeme Araş. Lab.
Amorf Yarıiletkenler Araş. Lab.
Sayısal Çözümleme Araş. Lab.
Süperiletkenlik ve Nano-Teknoloji Arş. Lab.